Một số sự thật về phân - câu chuyện chưa kể

MỘT SỐ SỰ THẬT VỀ PHÂN

Trích nguồn: Ruột ơi là ruột

Tác giả: Giulia Enders

Thưa quý bạn đọc, giờ là lúc chúng ta phải đối diện với bản chất của vấn đề. Vì thế, hãy kéo đai đeo quần lên, nâng mắt kính lên trên sống mũi và uống một ngụm trà. Chúng ta hãy soi kỹ hơn những bí ẩn của phân trong lúc vẫn giữ ở một khoảng cách an toàn.

Thành phần

Nhiều người tin rằng phân chứa chủ yếu những gì mà chúng ta đã ăn vào. Điều đó không đúng. Ba phần tư của phân là nước. Chúng ta mất đi khoảng 100 ml dịch mỗi ngày. Khoảng 9,8 lít dịch được tái hấp thu qua đường tiêu hóa. Thứ mà chúng ta thải ra khi đi ngoài là kết quả của một quá trình làm việc vô cùng hiệu quả của ruột. Bất cứ chất dịch nào còn lại trong phân đều có lý do của nó. Lượng nước còn lại này trong phân giúp cho phân mềm hơn để chúng ta có thể tống khứ các chất cặn bã ra ngoài dễ dàng và an toàn cho cơ thể.

Một phần ba của chất rắn trong phân là vi khuẩn. Chúng là các vi khuẩn thường trú của ruột đã hoàn thành nhiệm vụ tiêu hóa của mình và sẵn sàng để nghỉ hưu.

Một phần ba khác gồm các chất xơ từ rau quả không thể tiêu hóa được. Nếu bạn ăn càng nhiều rau và trái cây thì số lượng phân ở mỗi lần đi ngoài càng nhiều hơn. Việc gia tăng tỉ lệ rau củ quả trong chế độ ăn có thể làm tăng khối lượng phân từ khoảng 100-200 gram lên đến khoảng 500 gram mỗi ngày.

Một phần ba còn lại là một hỗn hợp. Nó bao gồm những chất mà cơ thể muốn loại bỏ như là các phần bã thuốc, phẩm màu trong thức ăn hoặc cholesterol.

MÀU SẮC

Màu tự nhiên của phân người nằm trong khoảng màu từ nâu tới nâu-vàng – ngay cả khi chúng ta không ăn bất cứ thứ gì có màu này. Nước tiểu chúng ta cũng vật nó luôn có xu hướng màu vàng. Đó là do một sản phẩm rất quan trọng mà chúng ta tạo mới mỗi ngày:  máu. Cơ thể chúng ta tạo ra 2.4 triệu  tế bào máu mỗi ngày. Nhưng mỗi ngày cũng có chùng ấy tế bào máu bị phân hủy. Trong quá trình đó, sắc tố đỏ trong máu đầu tiên sẽ được chuyển sang màu xanh lá cây, sau đó màu vàng. Bạn có thể thấy một tiến trình chuyển màu tương tự như vậy ở các vết bầm tím trên da của mình. Một phần nhỏ của các sắc tố vàng này được bài tiết ra qua nước tiểu.

Tuy nhiên, hầu hết chúng đi qua gan  và từ đó vào ruột. Ở đó, các vi khuẩn lại làm thay đổi màu sắc của nó một lần nữa – lần này nó thành màu nâu. Kiểm tra màu sắc của phân có thể cung cấp thông tin hữu ích về tình trạng của ruột.

TỪ NÂU NHẠT TỚI VÀNG

Màu này có thể gây ra do một chứng rối loạn không nguy hiểm gọi là hội chứng Gilbert (hay còn gọi là hội chứng Gilbert – Meulengracht). Trong hội chứng này, một trong các loại men tham gia vào quá trình phân hủy của các tế bào máu chỉ hoạt động ở mức 30%  so với năng lực bình thường của nó. Hội chứng Gilbert tương đối phổ biến, nó ảnh hưởng tới khoảng 8% dân số thế giới. Việc thiếu loại men này không gây hại và hầu như không gây ra vấn đề gì cho người mắc phải chứng này. Tác dụng phụ duy nhất của nó là làm giảm dung nạp với thuốc acetaminophen, nên những người bị hội chứng Gilbert nên tránh dùng loại thuốc này.

Một nguyên nhân khác có thể làm cho phân có màu vàng là do các vi khuẩn trong đường ruột. Nếu chúng bị rối loạn hoạt động thì phân sẽ không có màu nâu mà chúng ta hay gặp. Thuốc kháng sinh hoặc chứng tiêu chảy góp phần vào nguyên nhân này.

MÀU TỪ NÂU NHẠT TỚI XÁM:

Nếu sự liên kết giữa gan và ruột bị tắc nghẽn do một nút thắt trên đường ống hoặc do áp lực từ bên ngoài chèn vào (thường ở phía sau túi mật), các sắc tố không thể đi vào phân được. Sự tắc ngẽn không bao giờ là một điều tốt cả, và những ai thấy phân của mình có màu xám nên đi khám bác sĩ.

MÀU ĐEN HOẶC ĐỎ

Máu khi đông lại có màu đen và máu tươi có màu đỏ. Trong trường hợp này, màu sắc của phân không được tạo ra do các sắc tố được vi khuẩn chuyển thành màu nâu, mà là do có sự hiện diện của các huyết cầu toàn phần trong ruột. Với những người bị trĩ, một ít máu tươi trong phân không phải là điều đáng lo lắng. Tuy nhiên, nếu phân có màu đỏ sậm hơn bạn cần phải đi gặp bác sĩ ngay – trừ phi bạn đã ăn quá nhiều củ cải đường.

ĐỘ CỨNG CỦA PHÂN

Biểu đồ đánh giá Bristol được công bố lần đầu vào năm 1997, vì thế nó cũng không cũ lắm nếu bạn so nó với lịch sử tồn tại hàng triệu năm của phân.  Thang đo này chia độ cứng của phân thành bảy nhóm. Một biểu đồ mô tả phân như thế này sẽ hữu ích vì hầu hết mọi người ngại nói về phân của mình. Điều đó hoàn toàn tự nhiên. Trong cuộc sống có những điều riêng tư mà chúng ta không muốn người khác nhúng mũi vào! Nhưng chính sự dè dặt không muốn nói về phân đồng nghĩa với việc có nhiều người có phân bất thường mà không hề hay biết. Họ nghĩ phân của ai cũng như của mình. Phân được tạo ra bởi một hệ tiêu hóa khỏe mạnh sẽ rơi vào loại 3 hoặc 4, với lượng nước trong phân tối ưu. Các loại khác không hoàn hảo. Chẳng hạn, nếu phân của bạn rơi vào các loại khác, một bác sĩ giỏi sẽ có thể phát hiện ra nguyên nhân bạn đi ngoài phân lỏng hay táo bón là do chứng bất dung nạp thức ăn hay không. Biểu đồ phân này được phát triển bởi bác sĩ Ken Heaton ở Đại học Bristol ở Anh.

Căn cứ vào loại phân của một người, chúng ta có thể biết được phân đã ở trong ruột bao lâu trước khi ra ngoài. Phân thuộc loại 1 ở trong đường ruột tới gần 100 giờ trước khi ra ngoài (táo bón). Ở loại 7, thời gina này chỉ 10 giờ (tiêu chảy). Loại 4 được xem là lý tưởng, bởi vì tỉ lệ chất lỏng và chất rắn trong phân ở mức tối ưu. Những ai có phân thuộc loại 4 hay 4 có thể tò mò muốn quan sát xem phân của mình có nhanh chóng chìm dưới bồn cầu hay không. Lý tưởng là phân sẽ không chìm ngay xuống đáy, bởi vì như vậy chúng tỏ khả năng là trong phân vẫn còn chứa nhiều chất dinh dưỡng chưa được tiêu hóa hết. Nếu phân chìm xuống từ từ, chúng có chứa các bóng khí nhỏ giúp chúng có thể nổi trong nước. Những bóng khí nhỏ này được sinh ra bởi các vi khuẩn đường ruột sau khi chúng thực hiện những nhiệm vụ có ích. Vì vậy đây là một dấu hiệu tốt, miễn là bạn không có triệu chứng đầy bụng.

Thưa quý bạn đọc, chúng ta đã biết được một số sự thật có chọn lọc về phân. Bây giờ bạn có thể nới lóng dây đeo quần và hạ gọng kính xuống ở mức mà bạn thấy dễ chịu nhất.