Thực đơn bệnh tiểu đường tuýp 1 và tuýp 2

Điều chỉnh thực đơn cho bệnh tiểu đường type I và type 2.

Cả hai loại bệnh đều bắt nguồn từ sự mất quân bình trong cơ thể, vậy nên quan trọng nhất là bảo đảm một chế độ dinh dưỡng quân bình âm dương và cố gắng phát triển cảm nhận về quân bình âm dương trong lúc chế biến và nấu nướng, từ việc phối trộn, gia giảm, nêm nếm, bày biện... Cũng không nên chia bữa ăn một cách cứng nhắc, ví dụ cố chịu đói vì mỗi bữa không ăn được nhiều, nhưng lại nhanh đói, hoặc ăn quá nhiều so với sức tải của dạ dày khi đến bữa. trường hợp bạn không thể ăn nhiều nhưng lại nhanh đói, hãy chia ra ăn mỗi ngày 5 đến 6 bữa nhỏ, quan trọng nhất là nhai thật kỹ và không ăn quá no, để hệ tiêu hóa làm việc thuận lợi và không làm trầm trọng thêm sự yếu kém sẵn có của nó trong việc kiểm soát đường huyết.

Cách chữa trị của Thực dưỡng cho 2 căn bệnh này là tái lập sự cân bằng trong hoạt động biến dưỡng đường của cơ thể và kiêng hẳn những thức phẩm thặng âm hay thặng dương.

Về cơ bản, ta áp dụng một thực đơn hơi âm dành cho bệnh rối loạn đường huyết ( tiểu đường type II) và một thực đơn hơi dương  so với mức quân bình cho bệnh nhân tiểu đường type I. Trong cả hai trường hợp ta đều lấy trọng điểm là gạo lứt và các loại rau củ có hình tròn và nhiều vị ngọt.

1.Cốc loại lứt:

A.Tiểu đường: Nên dùng nhiều hạt lứt hạt tròn ngắn, kê và nếp lứt, thỉnh thoảng có thể ăn kiều mạch và các loại ngũ cốc khác. Tránh hẳn các món bánh bột nướng hay xát trắng. Thỉnh thoảng có thể ăn bánh mì lứt, nui lứt, mì lứt hay mì căn.

B.Tiểu đường type II: Dùng nhiều ngũ cốc lứt phối trộn thay đổi để phần chính của bữa ăn phong phú, như gạo lứt hạt tròn, hạt dài, nếp lứt, kê, lúa mạch, bo bo… Nên tánh ăn các loại bánh bột nướng và bánh mì. Các loại mì, nui, cháo bột, ngũ cốc lứt ăn liền và mì căn có thể ăn thường xuyên.

Gạo lứt hữu cơ như châu

2. Canh xúp

Thường sử dụng các loại rau củ ngọt.

A.     Tiểu đường: Mỗi ngày chỉ nên ăn từ một đến hai bát con canh xúp. Nên nấu lẫn với chút rong phổ tai vào canh. Để tăng sức khỏe, bỏ vài miếng bánh dầy (xắt con cờ) và nêm canh bằng tương Miso

B.     Tiểu đường type II: Không nên nêm canh mặn và tránh loại Miso hay tamari lâu năm. Ngoài rau củ ngọt, thỉnh thoảng cho thêm nấm đông cô vào canh để khử mỡ thừa trong cơ thể. Món súp nấu từ đại mạch và nấm khuy cũng có công dụng tương tự.

3.Rau-Củ

Trong cả hai trường hợp, chúng ta nên nấu canh với bí đỏ, cà rốt, hành tây, củ cải là loại rau củ có nhiều vị ngọt

A.     Tiểu đường: Dùng nhiều rễ củ hơn, beeb chọn những loại rau có cấu trúc lá co thắt mạnh, nhiều thùy như cải xoăn, cải xoong… Thỉnh thoảng có thể ăn món rau củ xào hoặc cơm rang với rau củ. Giới hạn tối đa việc ăn rau sống, nhất là vào mùa đông.

B.     Tiểu đường type II: Chú trọng những loại rau, củ tròn, vị ngọt (như bí đỏ, cải bắp, hành tây…) và các loại rau ăn lá. Có thể ăn thường xuyên các món rau củ ngọt kho hoặc hầm chung với đậu đỏ nhỏ hạt. Nên ăn các loại salas từ rau luộc, chần hay ép. Hạn chế tối đa việc ăn salad từ rau sống.

4.Đậu và chế phẩm:

Trong cả hai trường hợp, mỗi ngày có thể dùng một chút món đậu đỏ nấu với bí đỏ và phổ tai. Nấu kỹ và nêm tamari hoặc tương cổ truyền(nêm nhạt với tiểu đường type II, nêm mặn cho bệnh tiểu đường.) – có thể dùng hành tây, cà rốt, củ cải thay thế cho bí đỏ. Có thể rắc lên món này chút hành hoa, cần tây hay rau mùi trước khi dọn ra.

A. Tiểu đường: Tốt hơn là nên giới hạn việc dùng đậu đỏ và đậu lăng(lentil) trong 3 tháng 6 đầu tiên áp dụng.

B. Tiểu đường type II: Chú trọng đậu đỏ hạt nhỏ và đậu lăng. Thỉnh thoảng đổi các loại đậu ít dùng cho bữa ăn thêm phong phú. Nhưng cần nhớ là không nên lạm dụng đậu hạt, vì qua nhiều chất béo có thể gây hạ đường huyết. Đôi khi có thể dùng giấm gạo làm gia vị khi nấu nướng.

5. Rong –tảo:

A. Tiểu đường: Các loại rong đều tốt, đặc biệt là phổ tai, tóc tiên và arame. Các món rong nấu với rau củ ngọt, vài giọt dầu ăn và nêm tương nước có thể ăn mỗi tuần  từ 2-3 lần.

B. Tiểu đường type II: Các loại  rong đều dùng được nhưng chú trọng phổ tai, arame, wakame và nori. Món rong nấu với rau củ ngọt, nêm nhạt với tamari có thể ăn 2- 3 lần.Thi thoảng thêm vài giọt dấm gạo

6. Các loại hạt và các thức ăn cho bữa phụ

A. Tiểu đường: Vừng vàng, vừng đen, hạt bí rang búng thêm muối hoặc tamari. Các loại hạt như lạc có thể dùng làm đồ ăn vặt, các loại bánh làm từ gạo lứt và bỏng gạo, bỏng ngô không nêm đường.

B.Tiểu đường type II: Các loại hạt rang chín, búng thêm một ít muối hoặc không muối đều có thể ăn, miễn sao mỗi lần không ăn nhiều. Hạt rang vừa chín tới là đủ. Có thể ăn thêm các loại trái cây khô sinh trưởng ở vùng lạnh như táo, dâu tây, nhưng cũng không nên ăn nhiều.

7. Hải sản

A. Tiểu đường: Có thể ăn chút cá thịt trắng, cá nên ăn với củ cải bào, nêm nước tương – trên rắc củ hành tây băm hay hành lá.

B. Tiểu đường II: Trong vài tháng đầu trị bệnh tốt nhất nên hạn chế ăn cá và hải sản. Nên dùng mì căn hay đậu nấu nhừ, nêm miso để giải quyết tình trạng thèm thịt cá. Nếu bạn còn quá thèm thịt cá, nên ăn một chút cá thịt trắng, tuyệt đối không nên ăn cá thịt đỏ.

8.Tráng miệng: Dùng thức ngọt chế biến tự nhiên từ ngũ cốc và rau củ, chỉ dùng vài lần mỗi tuần để dịu cảm giác thèm ngọt. Hạn chế tối đa việc ăn trái cây khô hoặc trái cây nấu chín.

9. Nêm nếm:

A. Tiểu đường: Có thể dùng muối biển, miso, nước tương và mơ muối để nêm cho thức ăn đậm đà, nếu quá tay thì người sẽ khát và khó mà giữ được việc uống ít nước được, vì vậy bạn phải cân nhắc phân lượng cho tốt vì muối là cần thiết để cải thiện tình trạng của người bệnh. Có thể dùng ít vừng rang để rắc lên món ăn hoặc dùng một chút dầu vừng để xào nấu nhưng tuyệt đối tránh tưới dầu lên các món đã nấu xong.

B. Tiểu đường II: Với bệnh này, món nào cũng nêm nhạt, trong một số món, ví dụ rau củ kho, có thể dùng một miếng phổ tai để thay cho muối. Hạn chế tối đa việc sử dụng dầu ăn cho tới khi đường huyết tăng thêm. Các loại gia vị khác có thể thỉnh thoảng dùng, với lượng vừa phải.

10.Các thức chấm, trộn và dưa muối, rau củ dầm:

A. Tiểu đường: Có thể dùng muối vừng hàng ngày tỷ lệ 12-14 phần vừng rang với 1 phần muối. Tốt nhất là dùng loại muối vừng giã tay. Có thể nướng rồi tán bột riêng phổ tai hoặc rong wakame, hoặc đem xay chung với vừng rang. Hạt bí rang tróc vỏ và rong Nori hơ lửa(hoặc dùng với loài màu xanh bán sẵn) cũng có thể xay chung để sử dụng tương tự. Thi thoảng có thể dùng tekka hoặc phổ tai rắc cơm. Thường xuyên sử dụng dưa muối từ các loại củ, các loại rau có lá dày như cải bắp, cải xoắn, các loại muối càng lâu thì càng tốt, có thể muối cám, muối nén, dầm tương. Loại rau củ muối cám hoặc cải thiện bệnh trạng. Dùng mỗi ngày một ít.

B. Tiểu đường type II. Cũng dùng muối vừng hàng ngày nhưng nhạt hơn, trộn từ 14-16 mè với 1 phần muối. Các loại bột rong biển trộn hạt rang như trên, bột tía tô rắc cơm, bột rong nori hoặc phổ tai rắc cơm với vài giọt giấm gạo.

11. Nước uống

A. Tiểu đường : Nói chung lượng chất lỏng nên được sử dụng vừa phải, tốt hơn nên uống trà cành, trà trộn, trà gạo rang hay ngũ cốc rang hoặc trà hay cà phê chế bằng các loại rễ tán bột. Hạn chế uống nước sinh tố, nước khoáng và các loại nước giải khát.

B. Tiểu đường type II: Lượng nước uống cho phép thoải mái hơn, nhưng phải tránh xa các loại nước lạnh, nước đường, nước có ga, nước tăng lực, nước pha hương liệu, kể cả cà phê.

Thực dưỡng đặc trị tiểu đường

Nguyên tác Avelin Kushi, Phạm Cao Hoàn dịch, Kiều Thị Thu Hương hiệu đính