THIỀN : NGHỆ THUẬT TỰ QUAN SÁT

Việc thực hành tự soi xét đã có hàng thế kỷ nay và bắt nguồn từ một số truyền thống tâm linh tuyệt vời của thế giới. Những người ủng hộ hình thức thực hành này trong quá khứ bao gồm từ những người Công giáo ẩn tu trong sa mạc đến các samurai Nhật Bản. Các môn đệ đương thời gồm Albert Schweitzer, Benjamin Flankin và giám mục Fulton J. Sheen. Tuy nhiên, một trong những người sáng lập ra nước Mĩ, Benjamin Flankin, đã có cách tiếp cận khá toàn diện và có hệ thống đối với nghệ thuật tự soi xét. Flanklin đã phát triển một danh sách “13 nguyên tắc đạo đức” mà ông đã trung thành tuân thủ cho đến cuối đời. Danh sách này đã giúp Flanklin đánh giá hành vi của mình xem có phù hợp với một nguyên đắc đạo đức cụ thể nào đó không, làm cho việc tự soi xét trở thành một nền tảng trong cuộc sống hằng ngày của ông.

Tự soi xét là chúng ta dành thời gian để nhìn lại cuộc đời, hành động của chúng ta cùng những thứ xung quanh ta, hoặc chấn chỉnh bản thân thông qua thiền định để mang đến sự bình yên, trong trẻo và đưa ta vào khoảng khắc hiện tại. Việc mặc tưởng này trở thành một nỗ lực có ý thức để biết nhiều hơn về bản chất, tính cách  đang trên đà phát triển và mục đích của chúng ta.

Nếu bạn nghĩ về điều đó, bạn sẽ thấy mình không bao giờ thực sự làm việc đa nhiệm. Bạn làm một vài việc liên tiếp hoặc xen kẽ nhưng hiếm khi thực sự làm một vài việc cùng một lúc. Quan niệm mới về việc tiết kiệm thời gian nhờ làm việc đa nhiệm làm mất đi chất lượng, sự tập trung và tận tụy khi thực hiện các nhiệm vụ trước mắt. Tập trung vào bất cứ nhiệm vụ nào bạn đang làm là một hình thức thiền định hằng ngày. Sự tập trung ý chí vào duy nhất một thứ cho phép bạn tạo ra những thành quả mang tầm nhìn của riêng bạn, giảm căng thẳng và thường là nâng cao các kỹ năng liên quan đến công việc do sự tập trung có chủ ý mà bạn áp dụng. Ngược lại với loại tập trung này là việc lái xe trong khi nói chuyện qua điện thoại di động, trang điểm trong khi nhìn vào gương chiếu hậu, âu yếm chó, nhấp một chút đồ uống lạnh, điều chỉnh đài radio và liếc nhìn đường.

Nhiều hình thức tự soi xét có thể mở ra những lĩnh vực mới về tính cách và sự tự nhận thức. Tác dụng của nó là chữa trị và biến đổi. Các phần dưới đây trình bày bốn kiểu làm tăng nhận thức, độ nhạy bén và sức mạnh đối với những thách thức mà chúng ta phải đối mặt.

Thiền minh sát

Minh sát là sự nhận biết về bản thân mà bạn duy trì trong tất cả những gì bạn làm. Hằng ngày, đôi khi thậm chí là trong từng khảnh khắc, bạn soi xét các suy nghĩ, hành vi và tương tác của mình với người khác. Bạn đặt sang một bên cái tính chỉ biết quan tâm đến bản thân trong một thời gian đủ lâu để đánh giá nhanh hành vi của mình. Bạn có công bằng trong các giao tiếp với người khác không? Có nhạy cảm với hoàn cảnh hiện tại không? Có từ bi không? Có máy móc thực hiện một hành động với tâm trí để tận đâu không? Bạn có đang nỗ lực hướng tới tầm nhìn cao nhất và không cho phép những nỗi sợ hãi hoặc những niềm tin tự hạn chế mình giữ bạn lại phía sau không?

Thiền buông thư

Thiền buông thư là kiểu thiền hằng ngày giúp tập trung năng lượng, tạo ra sự tĩnh lặng bền vững và mang lại sự sáng suốt cùng cái nhìn sâu sắc về ngày sắp tới hoặc là ngày vừa trôi qua.

Bạn có thể ngồi trong im lặng và làm tiếng ồn bên trong bạn lắng xuống, tập trung vào hơi thở, cho phép mọi suy nghĩ trôi dạt như những đám mây mà bạn ngắm nhìn khi nằm dài trên bãi có trong một buổi chiều đầy nắng không? Trong trạng thái này, bạn không có dính dáng gì đến bất kỳ suy nghĩ nào? Chúng bồng bềnh trôi qua, rồi những suy nghĩ khác lại tới và chúng lại tiếp tục trôi qua, nhưng trong toàn bộ thời gian đó, bạn tập trung vào hơi thở của mình, hít vào và thở ra.

Bằng sự tập trung này, bạn tự giải phóng mình khỏi vòng xoay suy nghĩ luẩn quẩn. Điều đó không dễ dàng, nhưng với việc thực hành thường xuyên, nó sẽ trở nên dễ dàng hơn. Những ảnh hưởng này có thể tích cực và rất bền vững, về mặt thể chất, tinh thần và năng lượng. Về cơ bản, đó là một kỳ nghỉ ngắn tới thế giới cuả sự làm mới.

Thiền trong hành động

Thiền trong hành động có thể là một trong những hình thức thiền khó nhất mà bạn thực hiện trong cuộc sống hằng ngày. Nó đòi hỏi một tư duy mà ở đó, bạn duy trì tập trung vào khoảng khắc hiện tại trong tất cả những gì bạn làm. Nó đòi hỏi sự tập trung rất lớn và chìm đắm hoàn toàn vào bất cứ điều gì bạn đang làm. Bạn trở nên chìm đắm vào thời điểm đó đến mức có cảm giác như không còn thời gian và bạn tìm thấy sức mạnh trong công việc của mình bởi vì bạn có mặt 100%

Thiền trong tự nhiên

Hãy thử thiền trong tự nhiên – dù ở dưới trời bão tố, trước một buổi hoàng hôn bi tráng, trên bãi biển giữa những âm thanh âm vằng vặc của trăng tròn.

Giả sử bạn chọn một chỗ rậm rạp trong rừng để thực hiện một thời thiền ngắn. Bạn ngồi thoải mái bên một gốc cây, hít thở sâu vài nhịp, nhắm mắt lại và đi vào bên trong cơ thể mình. Ngay lập tức, bạn nhận ra rằng mặt bạn đang đắm mình trong tiếng ồn – tiếng ồn trong đầu bạn nhắc nhở bạn hoàn thành một nhiệm vụ mà người công sự yêu câu bạn hoàn thành; tiếng ồn cằn nhằn rằng phanh trước của ô tô cần được kiểm tra; tiếng ồn bảo bạn đừng quên tạt qua chợ để mua một ít hành tây và rau xà lách; cùng vô số tiếng ồn khác.

Khi bạn ngồi thiền, cơ thể của bạn đã chậm lại, nhưng tâm trí của bạn vẫn đang bay bổng, suy nghĩ, lo lắng và lập kế hoạch.

Sau vài nhịp thở và tập trung trở lại, đầu óc bắt đầu lắng xuống và sau đó bạn đột nhiên bạn nghe thấy một loại tiếng ồn khác – những âm thanh của thiên nhiên mà bạn đã hoàn toàn bỏ qua trước đó, tiếng chim hót, âm thanh của những con dế, tiếng rì rào xa xa của những con ếch, tiếng lá cây rung rinh trong gió, tiếng rít của những con chim nhỏ đang tạt cánh vụt bay, tiếng gió thổi mạnh bên tai. Đây là những âm thanh của tự nhiên mà bạn sẽ nghe được và cảm thấy dễ chịu khi cuối cùng tâm trí của bạn bình yên. Loại thiền này cho phép bạn cảm nhận được bản thể lớn hơn của mình và giúp bạn trở nên chú ý hơn đến những thứ bên ngoài bản thân mình.